Aktualności

03.11.2016

Podeszwy w butach górskich

Ewolucja nowoczesnych butów górskich i trekkingowych nie byłaby możliwa bez ciągłego ulepszania i wprowadzania nowych rozwiązań do chyba najistotniejszego elementu buta- podeszwy.

To właśnie podeszwy podlegają ogromnym przeciążeniom podczas wspinaczki wysokogórskiej, na kamienistych szlakach, czy wreszcie podczas biegów przełajowych. Od nich zależy pewność każdego kroku, co jest szczególnie widoczne w butach trekkingowych, które nierzadko muszą sprawdzać się na skalistych ścieżkach, trawiastych zboczach, w potokach czy błocie po kolana. Odpowiadają za możliwość sprawnego podchodzenia, jak i bezpieczne zejścia ze szczytów. Odpowiednio wykonane i dobrane do rodzaju obuwia podeszwy są również gwarancją komfortu i odpowiedniej amortyzacji podczas poruszania się z ciężkim plecakiem, a także długich i wyczerpujących wędrówek.

W zależności od przeznaczenia obuwia dobierane są odpowiednie materiały, rodzaj bieżnika i sposób mocowania podeszwy do cholewki. Większość podeszew składa się z kilku podstawowych warstw. Najbardziej spodnią częścią podeszwy jest bieżnik. Wykonywany z wytrzymałej, ale jednocześnie przyczepnej gumy odpowiada za zachowanie dobrej trakcji na zróżnicowanym podłożu. Jego kształt jest ściśle związany z przeznaczeniem butów. W butach górskich często pojawiają się wyróżnione strefy- przednia i tylna, pomagające zarówno na podejściu jak i przy schodzeniu. Kolejną warstwą jest śródpodeszwa. W niej umieszcza się wszelkie systemy amortyzacji wpływające na wygodę. Często wykonywana jest z poliuretanu lub pianki EVA. Ostatnią warstwą jest podeszwa wewnętrzna mająca często formę wkładek nadających całości odpowiednią sztywność. Oprócz tych podstawowych części w butach górskich często stosowane są dodatkowe elementy- wzmocnienia naokoło pięty zwiększające jej stabilność, panele z przodu i z tyłu, umożliwiające użytkowanie raków automatycznych, dodatkowe usztywnienia itp.

Krótką charakterystykę różnych rodzajów podeszew warto zacząć od najbardziej zaawansowanych obecnie butów wysokogórskich. Idealnym przykładem jest tutaj podeszwa Zamberlan Vibram® Teton, którą znajdziemy w takich kultowych modelach jak Expert Pro GTX RR, Dru GTX RR, czy 4000 Eiger GTX RR. Podobnie jak w innych butach także tutaj ma ona warstwową budowę. Niezwykle istotny element mający kontakt z podłożem- podeszwa zewnętrzna- pochodzi od renomowanego i znanego już niemal na całym świecie producenta specjalistycznych gum- firmy Vibram®. Jej ukształtowanie i zastosowany bieżnik predestynują ją do wykorzystania w terenie wysokogórskim. Z przodu oraz z tyłu znalazły się strefy o zwiększonej powierzchni poprawiające trakcję na podejściu oraz w czasie schodzenia. Dodatkowo większa powierzchnia zapewnia wolniejsze zużycie nawet na skalistym czy kamienistym podłożu. Środek bieżnika posiada charakterystyczne, głębokie, wielokierunkowe urzeźbienie. Ponadto umieszczone naokoło rowki umożliwiają łatwiejsze odprowadzenie błota i  śniegu. Podcięcie w środkowej części, przed piętą odpowiada za lepszą przyczepność podczas schodzenia. Kolejną częścią jest sródpodeszwa. Często niedoceniana i niezauważana przez użytkownika jest swoistym centrum tłumienia wszelkich wstrząsów. W podeszwie Zamberlan Vibram® Teton składa się ona z poliuretanowych paneli (pianki) o dwóch gęstościach, przechwytujących większość uderzeń, co chroni stawy przed nadmiernym przeciążeniem. Ostatnią część podeszwy stanowią elementy z termoplastycznego poliuretanu. Tworzą one system Zamberlan PCS- umożliwiający użytkowanie raków automatycznych, będących niezbędnym elementem ekwipunku na dużych wysokościach. Ponadto przedni profil zachodzi na niemal całą długość buta poprawiając jego sztywność.

Kolejną wartą wyróżnienia klasę butów stanowią modele trekkingowe. Liczy się tutaj przede wszystkim stabilność i wygoda na długich trasach z niemałym nieraz obciążeniem. Doskonałym przykładem zastosowania najnowszych technologii jest w tej grupie podeszwa Zamberlan Vibram® 3D, zastosowana między innymi w modelu Zamberlan Vioz GTX. Odpowiednio ukształtowany bieżnik, a także lekko zadarty do góry przód sprzyjają pokonywaniu dłuższych dystansów, gwarantując odpowiednie przetaczanie stopy na dłuższej trasie. Bieżnik jest dość głęboki, ale jednocześnie posiada na tyle dużą powierzchnię, aby zapewnić przyczepność na zróżnicowanych nawierzchniach zarówno tych twardszych jak i bardziej sypkich. Na stromych stokach przydadzą się rowkowane strefy w przedniej i tylnej części, pozwalające na precyzyjny wybicie się z palców, jak i bezpieczne hamowanie piętą. Śródpodeszwa składa się z kilku, współpracujących ze sobą elementów. Dość gruba warstwa poliuretanu, szczególnie pod piętą, przejmuje pierwsze uderzenie, co jest niezwykle istotne dla stawów podczas podróżowania z całym ekwipunkiem na plecach. W środkowej części znajduje się zwiększający sztywność podeszwy łącznik. Za wysoką stabilność i odpowiednie ułożenie pięty odpowiada termoplastyczny profil umieszczony z tyłu. Dla ochrony palców przed niespodziewanym uderzeniem o głaz zaimplementowano z przodu niedużą osłonę. Takie połączenie materiałów i rozwiązań technologicznych pozwala na zachowanie w butach trekkingowych odpowiedniej stabilności i amortyzacji potrzebnej do pokonywania długich dystansów bez nadmiernego przemęczania stóp.

Już od jakiegoś czasu w ofercie wszystkich producentów pojawiają się buty przełajowe. Kategoria ta prezentowana jest w marce Zamberlan pod nazwą Speed Hiking. Głównym przeznaczeniem tego rodzaju butów jest szybkie pokonywanie dystansu w terenie bez obciążenia lub z małym plecakiem przeznaczonym do biegów terenowych czy nordic walkingu. Zastosowana podeszwa Zamberlan Vibram® Speed-Hiking skupia się przede wszystkim na dużych elementach tłumiących oraz odpowiedniej stabilizacji stopy. Przód oraz tył podeszwy zostały nieznacznie podniesione gwarantując optymalne przetaczanie stopy w trakcie dynamicznego marszu i biegania. Dodatkowo strefy te posiadają charakterystyczne rowki zwiększające przyczepność w trakcie wybicia, jak i hamowania. Duży element amortyzujący z przodu oraz dodatkowy panel pod piętą, zostały wykonane z pianki EVA, chroniąc stawy przed częścią działających na nie przeciążeń. Za odpowiednią stabilność i utrzymanie pięty w odpowiedniej pozycji odpowiadają 2 elementy usztywniające z termoplastycznego poliuretanu. To udane połączenie stabilizacji i amortyzacji jest niezwykle ważne na nierównym podłożu- kamienistym szlaku czy w lesie, gdzie często nie ma czasu na precyzyjne stawianie kroków i wybieranie najodpowiedniejszej trasy. Przy zachowaniu wszystkich tych właściwości udało się utrzymać wagę podeszwy na stosunkowo niskim poziomie, aby nogi nie były dodatkowo obciążone podczas intensywnego wysiłku.

Mamy nadzieję, że dzięki tej krótkiej prezentacji,  podeszwa stanie się elementem buta ocenianym równie często, co materiały cholewki czy użyta membrana.